Çeyreklik Büyüme Teknik Resesyondan Çıkışa İşaret Ediyor, Yıllık Bazda İse %2,6 Daralma
Türkiye ekonomisi, 4Ç18 döneminde yıllık bazda %3 daralma kaydettikten sonra takip eden 1Ç19 döneminde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2,6 oranında daraldı. Piyasadaki genel beklenti olan %2,8’in biraz altında ve bizim tahminimiz %2,6’ya paralel denebilecek daralma meydana geldiğini görüyoruz. 1Ç19 döneminde, bir önceki çeyreğe göre ise mevsimsellikten arındırılmış bazda %1,3 büyüyen ekonomi, çeyrekten çeyreğe ardışık iki dönem daralma ardından büyüme kaydettiği için teknik resesyon görüntüsünden çıkmış oldu.
2019’un ilk çeyreğine ilişkin olarak; yüksek frekanslı öncü göstergelerin de işaret ettiği üzere, çeyreklik bazda büyüme beklenen bir olguydu. Sanayi üretimi serilerinin aylık bazda kuvvetli pozitif değişimler göstermesi ve yıllık bazda da aylar ilerledikçe daralma ivmesinin azalması çerçevesinde; çeyrekten çeyreğe büyüme görünümünü ekonominin dipten tepki vermesi olarak değerlendirebiliriz. Yıllık reel GSYH büyümesi ise negatif bölgede kalmaya devam ediyor.
Özel tüketim 1Ç19’da %4,7 daraldı, enflasyondaki artışın tüketicilerin alım gücünü düşürmesinin etkilerini burada net bir şekilde görebiliyoruz. 4Ç18’de hanehalkı tüketiminde görülen %8,9’luk daralmaya göre biraz dengelenme olsa da, iç talep negatif bölgede kalmayı sürdürüyor. Kredi mekanizmasında, faizlerdeki yükseklikten kaynaklanan yavaşlama ve ekonomik güvendeki düşüş, yatırımlar tarafına negatif olarak yansımaya devam ediyor. Yatırımlardaki eğilimi gösteren gayrisafi sabit sermaye oluşumunda %13’lük daralma görülmekte ve daralmanın ivmesi 4Ç18 dönemi ile hemen hemen aynı seviyelerde. TRY’deki bu değersizleşme cari işlemler dengesine, numerik olarak, olumlu yansımış ve bu dönemde TRY değer kaybı ve görece güçlü dış talep ihracatın %9,5 büyümesine yardımcı olurken, iç talepteki sert daralma ithalatı da %28,8 oranında daraltmıştır. Büyümedeki yavaşlamayı dengelemek için devlet harcamalarının artırılmasını %7,2 büyüme gösteren devletin nihai tüketim harcamaları kalemi gösteriyor. Tabii kamu harcamalarındaki artışın bütçe giderlerine eklediği yük bakımından mali disiplin açısından ideal bir durum oluşturmadığını da belirtelim.
İlerleyen çeyreklere ilişkin ise, asıl önemli olanın büyüme hikayesinin devam ettirilebilirliği unsuru olduğunu düşünüyoruz. Eğer TRY volatilitesinin ekonomik tahribat etkisini geçen seneki gibi yaşamazsak, toparlanma ve ekonominin dipten dönüş döngüsü sonraki çeyreklere yansıyabilir.
2019’un ilk çeyreğine ilişkin olarak; yüksek frekanslı öncü göstergelerin de işaret ettiği üzere, çeyreklik bazda büyüme beklenen bir olguydu. Sanayi üretimi serilerinin aylık bazda kuvvetli pozitif değişimler göstermesi ve yıllık bazda da aylar ilerledikçe daralma ivmesinin azalması çerçevesinde; çeyrekten çeyreğe büyüme görünümünü ekonominin dipten tepki vermesi olarak değerlendirebiliriz. Yıllık reel GSYH büyümesi ise negatif bölgede kalmaya devam ediyor.
Özel tüketim 1Ç19’da %4,7 daraldı, enflasyondaki artışın tüketicilerin alım gücünü düşürmesinin etkilerini burada net bir şekilde görebiliyoruz. 4Ç18’de hanehalkı tüketiminde görülen %8,9’luk daralmaya göre biraz dengelenme olsa da, iç talep negatif bölgede kalmayı sürdürüyor. Kredi mekanizmasında, faizlerdeki yükseklikten kaynaklanan yavaşlama ve ekonomik güvendeki düşüş, yatırımlar tarafına negatif olarak yansımaya devam ediyor. Yatırımlardaki eğilimi gösteren gayrisafi sabit sermaye oluşumunda %13’lük daralma görülmekte ve daralmanın ivmesi 4Ç18 dönemi ile hemen hemen aynı seviyelerde. TRY’deki bu değersizleşme cari işlemler dengesine, numerik olarak, olumlu yansımış ve bu dönemde TRY değer kaybı ve görece güçlü dış talep ihracatın %9,5 büyümesine yardımcı olurken, iç talepteki sert daralma ithalatı da %28,8 oranında daraltmıştır. Büyümedeki yavaşlamayı dengelemek için devlet harcamalarının artırılmasını %7,2 büyüme gösteren devletin nihai tüketim harcamaları kalemi gösteriyor. Tabii kamu harcamalarındaki artışın bütçe giderlerine eklediği yük bakımından mali disiplin açısından ideal bir durum oluşturmadığını da belirtelim.
İlerleyen çeyreklere ilişkin ise, asıl önemli olanın büyüme hikayesinin devam ettirilebilirliği unsuru olduğunu düşünüyoruz. Eğer TRY volatilitesinin ekonomik tahribat etkisini geçen seneki gibi yaşamazsak, toparlanma ve ekonominin dipten dönüş döngüsü sonraki çeyreklere yansıyabilir.