Petrolde Düşük Fiyatlar OPEC+’dan Beklentileri Artırıyor

09 Eylül 2019 Umut Tuncer- Uluslararası Piyasalar Müdür Yardımcısı

2014’te ABD kaynaklı olarak bol üretim miktarına karşın görece zayıf talep, yılın ortasından itibaren petrol fiyatlarında sert düşüşe yol açtı. Yaklaşık 1,5 yıl süren düşüş maratonuyla birlikte petrol fiyatlarını 70%’ten fazla gerilemesi takip edildi.

ABD 2015’yılı sonunda 40 yıldır devam eden petrol ihracatı yasağını kaldırdı. Bu da pazar payı elde etme amacıyla daha fazla üretimi teşvik etti.

Birçok merkez bankasının enflasyon görünümünü ve dolayısıyla para politikasını etkileyen bu olay ardından ilk ciddi adım OPEC’ten geldi. Örgüt 2016 yılında üretimi kısma kararı aldı.

2016’da atılan adım küresel petrol stoklarını 5 yıllık ortalamaya yaklaştırmayı amaçlıyordu ve bu konuda oldukça başarılı oldu.

Daha yakın gelişmeler ise şu şekilde;

Aralık 2018’te OPEC ve Rusya’nın liderlik ettiği bazı petrol üreticileri OPEC+ adıyla üretimi 1,2 milyon varil / gün kısma kararı aldı.

Temmuz 2019 OPEC+ toplantısında söz konusu kota kararının 2020’ye kadar uzatılma kararı alındı.

Fakat 2018 – 2019 tarihlerindeki önlemlerin etkisi 2016’ya kıyasla oldukça sığ oldu. Bunun en büyük nedeni yatırım kesiminin gözünün 2018 son çeyreğinden itibaren ABD ile Çin arasındaki tarife savaşlarında olmasıydı. Küresel büyümenin üzerinde büyük bir gölge oluşturan duruma hali hazırda artış gösteren ABD üretimi eklenince fiyatların baskılanması kaçınılmaz oldu.

Buna ek olarak son dönemde sert düşüşler görmemizi engelleyen faktörler yine ABD kaynaklıydı. Stoklarda yaşanan düşüşün yanı sıra, hala canlanmayan fiyatlar nedeniyle sondaj kuyusu sayısının Ocak ayından bu yana düşüş trendini sürdürmesi arz sıkılaşmasını işaret ederek fiyatı dengede tuttu. Buna Venezuela ve İran’ın yaptırımlar nedeniyle gerileyen üretimleri de eklenebilir.

Tüm bu gelişmelere bağlı olarak, 12 Eylül Perşembe günü gerçekleşecek OPEC+ İzleme Komitesi toplantısına ilişkin beklentiler de şekillenmeye başladı.

Her ne kadar OPEC+’nın fiyatı yükseltmesinin tek yolu arz kısıntısını derinleştirmek gibi görünse de, bu şu an için ABD’nin pazar payını daha da artırması anlamına geliyor-ki bu durum fiyatın yükselmesinden daha öncelikli bir durum olarak takip ediliyor.

Dolayısıyla OPEC+’nın senaryoları arasında Ekim ayı başında gerçekleşmesi planlanan ABD – Çin ticaret görüşmelerinden çıkabilecek olumlu sonucun beklenmesi sürpriz olmayacaktır. OPEC+ tarafları için en olumlu tablo, adım atılmadan petrol fiyatını kalıcı şekilde destekleyebilecek bir ticaret anlaşması olarak görülebilir. OPEC+ anlaşması taraflarında yapılan bazı açıklamalarda, ticaret görüşmelerinin vurgulanması bu senaryoyu ön plana çıkarıyor.

Fakat ABD’nin Trump yönetiminde pek istikrarlı olmayan bir tablo çizmesi, OPEC+ taraflarını yeni bir adıma zorlayabilir. Bu nedenle de Perşembe günü enerji piyasası açısından kritik öneme sahip.

ABD tehdidi sürüyor

Tüm bu riskler bir tarafa bırakıldığında, ABD tarafındaki üretim – stok rakamlarının hala arz kanadı için tehdit oluşturduğu söylenebilir. Öte yandan ABD Başkanı Trump da petrol fiyatlarını desteklediği için sözlü olarak OPEC+ taraflarını suçlamaya devam ediyor.

Yukarıdaki grafikte ABD stoklarının genel durumu görülebilir. Buna göre sezonluk yaşanan düşüş, 5 yıllık ortalamaya göre şiddetli olsa da, henüz ortalamanın üzerinde yer alıyor.

Öte yandan üretim miktarı ise gözle görülür şekilde tehdit oluşturuyor. Önceki yıla göre 1,3 milyon varilin üzerinde bir artış söz konusu. OPEC+ anlaşmasının 1,2 milyon varil kesinti kararı aldığı göz önüne alındığında üretim artışının ciddiyeti daha rahat görülebilir. Üstelik bu üretim artışı, yılın başından bu yana gerileyen sondaj kuyusu sayısına rağmen sağlanıyor. Bunda da en büyük pay yatay olarak gerçekleştirilen sondajların sağladığı verimlilikte bulunuyor.