Petrolde OPEC Öncesi Görünüm

Petrolde 100 Dolar hedefi gündemdeyken, Ekim ayının zirvesinden yüzde 30’un üzerindeki serbest düşüş hedeflerin aynı hızla değişmesine yol açtı. Petrolün düşüşünün bu denli hızlı olmasının en önemli sebeplerinden birisi, yükseliş maratonunda olduğu gibi her seferinde yeni zirvenin aslında bir dayanağa bağlı olmaması, işleme bağlı etkilerin ön plana çıkması.

Şimdi sayacağımız maddelerin birçoğu yeni şeyler değil, hatta Ekim ayındaki zirveden çok önceleri de karşımızdaydı.

• Yüksek ABD üretimi: Kaya petrolüyle birlikte hesaplandığında dünyanın en büyük üreticisi, aynı zamanda 2018 yılı üretim rakamları yılın başındaki tahminleri alaşağı etti. Serbest düşüşe karşı esnekliği çok az. Özellikle de birazdan bahsi geçecek OPEC faktörü ve olası etkileri esnekliği daha da azaltabilir. Yüksek üretimin yanı sıra, stoklardaki yığılmanın da önemli göz ardı edilmemeli. Ek olarak ABD’nin enerji konusunda bağımsızlığını ilan etme çabaları ve ihracat yasağının kalması ardından pazar payı artırma hırsı da görülüyor.


• Yüksek Rusya üretimi: Sovyet döneminden bu yana en yüksek üretim rakamları alınıyor. Çin’e ihracat da aynı paralelde ilerleme gösteriyor.


• Yüksek Suudi Arabistan üretimi: En büyük üç üreticiden biri olan Suudi Arabistan Kasım ayında rekor üretim rakamına ulaştı.


• ABD – Çin ticaret savaşı. ABD ve Çin liderleri arasında görüşmelerde sonuç alınamadığı gibi, yeni vergiler ve Apple gibi dev firmaları da etkileyebilecek kararlar alınabilir.


• Trump’ın OPEC’e baskısı. ABD Başkanı OPEC ve Rusya’nın liderlik ettiği kota anlaşmasından rahatsız. Suudi Arabistan’a Kaçıkçı cinayetine rağmen destek vermeye devam ederken, karşılığında en büyük isteklerinden biri petrol fiyatının düşürülmesinde ülkenin katkısı.


• Büyüme tahminleri zayıf. 2019’da büyüme tahminleri, tabi düşük petrol fiyatlarının da oluşturacağı zayıf enflasyon beklentilerinin de payıyla, petrol fiyatını baskılıyor.


• Güçlü Dolar petrol talebini küresel çapta negatif etkileyen faktörlerden birisi, dolayısıyla faiz faktörü de bu maddelere dahil edilebilir.

“Küresel piyasalarda petrolün Dolar ile fiyatlanmasının yanı sıra, küresel talep üzerindeki etkisi nedeniyle petrol – Dolar ilişkisi takip edilmesi gereken başlıklardan biri”

• Avrupa, ABD ve hatta Asya’da artan siyasi riskler.

Kaşıkçı cinayeti dışındaki hiçbir madde Ekim zirvesinden önce bilinmeyen şeyler değil. Dolayısıyla hızlı yükselişin, hızlı düşüşü tetikleyen ana unsurlar arasında olduğu söylenebilir, 2014’te de benzer tablo karşımıza çıkmıştı. Benzer düşüşün yarısı bile, Brent petrolde 45, ABD petrolünde 40 ve altını gündeme getirebilir.

Petrolün yükselişini destekleyebilecek maddeler ise ana hatlarıyla şunlar;

• OPEC+ çabaları. OPEC+ olarak ifade edilen kota anlaşması taraflarının yeni alacağı kararlar önemli. 6 Aralık’ta Viyana görüşmelerinde üretim kısıntısı kararına yüksek ihtimal olarak bakılıyor. Bu aslında durumu daha da vahim kılıyor. Yüksek ihtimal dahilindeki bu duruma karşın petrol kayıplarını koruyor. Dolayısıyla en büyük üreticisinin Trump kıskacında olduğu OPEC+’nın piyasayı ne kadar tatmin edeceği, alınacak karardan üretimini kısmaması yüksek ihtimal olarak görülen Rusya’nın ne kadar faydalanacağı merak konusu.


• İran yaptırımları. Risk büyük ölçüde fiyatlanmış olsa da, İran üretiminde beklenenden daha fazla düşüş yaşanması etkisi düşük olsa da takip edilmesi gereken bir başlık.


• Etkisi düşük olmasına karşın düşük enflasyona bağlı daha sakin para politikası normalleşmeleri, gelişen ülkelerdeki riski azaltarak bu tür ekonomilerin talep kanadını ayakta tutmasına yardımcı olabilir.