Üretimin dondurulması, petrol fiyatları için en ifade ediyor?
Petrol fiyatlarının yaklaşık bir buçuk yıl içerisinde kaydettiği dramatik düşüş, geride bıraktığımız aylarda reel ekonomik kesim ile birlikte küresel piyasaların dikkatini en çok çeken konulardan biri oldu. Özellikle ABD’de petrol üretiminin rekor seviyelere ulaşması ile uluslararası piyasalarda oluşan arz fazlası nedeni ile görülen değer kaybı, dünya ekonomisinde ve finansal piyasalarda farklı etkiler yarattı, yaratmaya da devam ediyor.
Gerileyen fiyatlar ile gelirleri düşen petrol üreticisi ülkeler, 2016 yılı ile söz konusu soruna daha yapıcı çözümler aramaya başladılar. Öyle ki, dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan da, üretimi artırmaya devam etme fikrinden vazgeçti ve diğer üreticiler ile birlikte adım atmaya, görüşmeler düzenlemeye çalışıyor. Petrol yatırımcıları, geçtiğimiz hafta Katar ve İran’da temaslar kuran bazı Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) yetkilileri ile Rusya temsilcisi arasında varılan anlaşma ile heyecanlandı. Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlardan, sağlanan nükleer anlaşma ile henüz kurtulan İran, OPEC ve OPEC dışı petrol üreticilerinin son çabalarından mutluluk duyduğunu açıkladı. Ancak kendisi için petrol üretimini mevcut düzeyde durdurma, ya da azaltma gibi bir fikre şimdilik sıcak bakmadığı belli.
“Anlaşma ne ifade ediyor?”
Suudi Arabistan, Venezuela, Katar ve Rusya, petrol üretim düzeylerini Ocak ayındaki seviyede dondurma konusunda uzlaşma sağladılar. Konuyu İran ile paylaştılar ki, söz konusu bu ülkenin içinde bulunduğu özel şartlar nedeni ile üretimini azaltıp pazar payından vazgeçmek istemediğini belirtmiştik. Yine de diğer bazı OPEC üyesi ülkelerin de üretimi dondurma anlaşmasına uyabileceklerini açıklamaları petrol fiyatlarının, son 12 yılın en düşük seviyelerinden, geride kalan hafta içerisinde bir miktar daha uzaklaşmasını sağladı.
Peki, bu anlaşma petroldeki arz bolluğuna çare olabilir mi? Eğer fiyatlar talebin arzdan daha zayıf olması nedeni ile gerilediyse, atılan bu adım ile sorun çözülüp, fiyatların yeniden eski seviyelerine çıkması sağlanabilir mi? Suudi Arabistan ve Rusya şu anda dünyanın en büyük ilk üç petrol üreticisi içerisindeler. Ancak üretimlerini daha da artırmamaları arz sorununu çözebilecek kadar yeterli bir adım olmayabilir.
Bazı Orta Doğu ekonomistlerine göre söz konusu ülkelerin 2016’da üretim seviyelerini zaten çok fazla değiştirmesi beklenmiyordu. Dolayısı ile alınan bu kararı petrol fiyatları için kritik bir faktör olarak değerlendirmek doğru olmayabilir. Söz konusu ülkelerin aldıkları karar sonuçta arzı kısmak için değil, daha fazla artmamasını sağlamak içindi. Dolayısı ile bu adım başka bir açıdan, 2015’in en büyük petrol üreticilerinin günlük 10 milyon varilin üzerindeki rekor ürerim seviyelerini devam ettirecek olmaları anlamına geliyor.
Diğer taraftan birçok kurum, ilgili OPEC üyeleri ve Rusya’nın, üretimlerini dondursa bile arz fazlasının bu yılın ilk çeyreğinde günlük 1 milyon varil olarak kalmaya devam edeceğini tahmin ediyor. Anlaşılan o ki fiyatları yükseltmek için yapılan bu son hamle kısa vadede petrolün değerini yukarı itmek için çok etkili olamayabilir. Ancak, daha çok OPEC üyesinin üretimlerini artırmama uygulamasına katılmaya başlaması ile yılın ikinci yarısında piyasada dengelenme işaretleri görülebilir.
Kısacası bu tablo içerisinde, Rusya ve Suudi Arabistan’ın da dahil olduğu anlaşmanın şimdilik uzun vadede fiyatlar için çok etkili bir dinamik olduğunu söylemenin zor olduğunu, yılın ilerleyen dönemlerinde ise uluslararası petrol piyasasının dengelenmeye başlayabileceğini ifade edebiliriz (Piyasalar yine de konuya ilişkin haberlere kısa süreli tepki verebilir ve bu da zaman zaman petrol fiyatlarında yükselişlere yol açabilir). İlerleyen aylarda ABD’nin petrol üretimi ve stoklarındaki değişim ile birlikte, petrol talebini etkileyebilecek, başta global ekonomik büyümeye ilişkin göstergelerin yakından izlenerek, OPEC tarafından gelecek haberlerin takip edileceğini ifade edebiliriz.
Gerileyen fiyatlar ile gelirleri düşen petrol üreticisi ülkeler, 2016 yılı ile söz konusu soruna daha yapıcı çözümler aramaya başladılar. Öyle ki, dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan da, üretimi artırmaya devam etme fikrinden vazgeçti ve diğer üreticiler ile birlikte adım atmaya, görüşmeler düzenlemeye çalışıyor. Petrol yatırımcıları, geçtiğimiz hafta Katar ve İran’da temaslar kuran bazı Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) yetkilileri ile Rusya temsilcisi arasında varılan anlaşma ile heyecanlandı. Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlardan, sağlanan nükleer anlaşma ile henüz kurtulan İran, OPEC ve OPEC dışı petrol üreticilerinin son çabalarından mutluluk duyduğunu açıkladı. Ancak kendisi için petrol üretimini mevcut düzeyde durdurma, ya da azaltma gibi bir fikre şimdilik sıcak bakmadığı belli.
“Anlaşma ne ifade ediyor?”
Suudi Arabistan, Venezuela, Katar ve Rusya, petrol üretim düzeylerini Ocak ayındaki seviyede dondurma konusunda uzlaşma sağladılar. Konuyu İran ile paylaştılar ki, söz konusu bu ülkenin içinde bulunduğu özel şartlar nedeni ile üretimini azaltıp pazar payından vazgeçmek istemediğini belirtmiştik. Yine de diğer bazı OPEC üyesi ülkelerin de üretimi dondurma anlaşmasına uyabileceklerini açıklamaları petrol fiyatlarının, son 12 yılın en düşük seviyelerinden, geride kalan hafta içerisinde bir miktar daha uzaklaşmasını sağladı.
Peki, bu anlaşma petroldeki arz bolluğuna çare olabilir mi? Eğer fiyatlar talebin arzdan daha zayıf olması nedeni ile gerilediyse, atılan bu adım ile sorun çözülüp, fiyatların yeniden eski seviyelerine çıkması sağlanabilir mi? Suudi Arabistan ve Rusya şu anda dünyanın en büyük ilk üç petrol üreticisi içerisindeler. Ancak üretimlerini daha da artırmamaları arz sorununu çözebilecek kadar yeterli bir adım olmayabilir.
Bazı Orta Doğu ekonomistlerine göre söz konusu ülkelerin 2016’da üretim seviyelerini zaten çok fazla değiştirmesi beklenmiyordu. Dolayısı ile alınan bu kararı petrol fiyatları için kritik bir faktör olarak değerlendirmek doğru olmayabilir. Söz konusu ülkelerin aldıkları karar sonuçta arzı kısmak için değil, daha fazla artmamasını sağlamak içindi. Dolayısı ile bu adım başka bir açıdan, 2015’in en büyük petrol üreticilerinin günlük 10 milyon varilin üzerindeki rekor ürerim seviyelerini devam ettirecek olmaları anlamına geliyor.
Diğer taraftan birçok kurum, ilgili OPEC üyeleri ve Rusya’nın, üretimlerini dondursa bile arz fazlasının bu yılın ilk çeyreğinde günlük 1 milyon varil olarak kalmaya devam edeceğini tahmin ediyor. Anlaşılan o ki fiyatları yükseltmek için yapılan bu son hamle kısa vadede petrolün değerini yukarı itmek için çok etkili olamayabilir. Ancak, daha çok OPEC üyesinin üretimlerini artırmama uygulamasına katılmaya başlaması ile yılın ikinci yarısında piyasada dengelenme işaretleri görülebilir.
Kısacası bu tablo içerisinde, Rusya ve Suudi Arabistan’ın da dahil olduğu anlaşmanın şimdilik uzun vadede fiyatlar için çok etkili bir dinamik olduğunu söylemenin zor olduğunu, yılın ilerleyen dönemlerinde ise uluslararası petrol piyasasının dengelenmeye başlayabileceğini ifade edebiliriz (Piyasalar yine de konuya ilişkin haberlere kısa süreli tepki verebilir ve bu da zaman zaman petrol fiyatlarında yükselişlere yol açabilir). İlerleyen aylarda ABD’nin petrol üretimi ve stoklarındaki değişim ile birlikte, petrol talebini etkileyebilecek, başta global ekonomik büyümeye ilişkin göstergelerin yakından izlenerek, OPEC tarafından gelecek haberlerin takip edileceğini ifade edebiliriz.