YEP’in Tamamlayıcısı Olarak Reform Paketi: Yapısal Dönüşüm Programı 2019
Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Berat Albayrak, yerel seçimlerin sona ermesinin akabinde bir süredir beklenen ekonomik reform paketini açıkladı. Kısa vadeli eylem planlarını ve ayrıntıları daha sonra ortaya çıkacak uzun vadeli adımları beraber içeren paketin açıklamasında ayrıca turizm, yargı, eğitim gibi alanlarda da yılın ilerleyen dönemlerinde açıklanacak reformların olduğunu görmüş olduk.
Sunumun ilk kısmı bankacılık sektörü ile alakalı eylemlerden oluşuyor. Bu adımlardan en çok ön plana çıkanı kamu bankalarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi ile ilgili görünüyor. Kamu bankalarına, Hazine’nin ihraç edeceği 28 milyar TRY tutarında DİBS verilecek. Özel bankaların ise hali hazırdaki sermayelendirme planları doğrultusunda sermaye artırımları yapmaları planlanıyor. Bu süreçte, özel bankaların ise sermayelerini güçlü tutmak adına temettü vermeyeceklerini görüyoruz. Borç yeniden yapılandırılmasında ise konkordato ilan etmiş firmalardan borç ödeme yetisini tamamen kaybetmiş olanların hızlı bir şekilde tasfiye/nakde çevirmesi sağlanacak. Aktif kalitesi konusunda bir başka ayrıntı da, kötü alacakların (TGA) bilanço dışı fonlara devredilerek bilanço rahatlatması, TGA’ların bazılarının bilançodan ayrıştırılması yönünde… Bu noktada da sorunlu alacakların en çok biriktiği sektörler olarak enerji ve gayrimenkul sektörüne ilişkin Enerji Sermaye Fonu ve Gayrimenkul Fonu kuruluyor.
Hane halkı tasarruflarında kıdem tazminatı fonu ile entegre bireysel emeklilik sisteme hayata geçirilirken, vergi sisteminde gelire göre artan ve dolaylı vergilerin ağırlığını azaltan bir sisteme geçileceği belirtiliyor.
En çok merak ettiğimiz konuların başında gelen gıda ve tarım konusunda ise; üç ana başlıkta eylem planının oluşturulduğunu görüyoruz: Sera A.Ş.’nin kurulması, küçükbaş hayvancılık destekleri ve Hal Yasası… Taze sebze ve meyve pazarında dengeleyici olması ve arz açığına bağlı fiyat dalgalanmalarının önüne geçme amacıyla Tarım kredi Kooperatifi ortaklığıyla Sera A.Ş. kurularak toplam sera üretiminin %25’inin karşılanması planlanıyor. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği desteği ile 4 yıl içinde küçükbaş nüfusunun 47 milyondan 100 milyona çıkarılması hedefleniyor. Hal Yasası’na ilişkin olarak ise üretici ve kooperatiflerin hallerdeki payının artırılması, rekabet, denetim mekanizmalarının işletilmesi ve fiyatlarda artışa neden olan maliyet unsurlarının azaltılması (lojistik, taşıma, üretim maliyetleri) ile önemli bir regülasyon planlanıyor. Bu adımlarla gıda enflasyonunun yapısal önlemlerle kontrol altına alınması ve enflasyonda kalıcı düşüş hedeflenmektedir.
Sanayide yerlileştirme programı kapsamında da ithal girdi ve hammadde bağımlılığının yerli üretimin desteklenmesi ile ithal ikamesinin yapılması kapsamında yapılacak reformları, sanayide üretimin ithalata ve kur hareketlerine duyarlı görüntüsünün değiştirilmesi kapsamında önemsiyoruz. Mayıs’ta açıklanacak olan sanayide yerlileştirme programını, ekonominin ihracat ve üretim odaklı büyüme modeline transformasyonu açısından pozitif olarak değerlendiriyoruz.
Hükümet, tasarruf ve gelir artırıcı tedbirler çerçevesinde 76 milyar TRY bütçeye gelir hedeflemektedir. İhracat, turizm, yargı, eğitim gibi konularda önümüzdeki aylarda reform paketleri ve master plan açıklamaları olacak. Sadece ekonomi ile sınırlı kalmayan ve devletin genel yapısını da içeren bu geniş kapsamlı reform paketlerini olumlu karşılıyoruz. Tabii eylem ve reformları değerlendirirken, bunun aşamalı bir plan olduğunu ve ekonomiye uzun vadede güveni artırması hedeflenen reformların etkisinin çok kısa vadede hemen görülmeyeceğini belirtmek gerekmektedir.
Bu reform ve master plan takvimini dökecek olursak;
Mayıs: Tarımda Milli Birlik Projesi ve Sanayide Yerlileştirme Projesi
Ağustos: İhracat Master Planı
Eylül: Turizm Master Planı, Lojistik Master Planı
Yıl Sonu: BES ve Kıdem Tazminatı Reformu, Sosyal Güvenlik Reformu, İstihdam Eğitim Planlaması, Yargı Reformu